Waardenvol werken in de praktijk: SG's in gesprek met de praktijk over de Ontwikkelagenda deel 4, SG VWS

Op de kast in zijn werkkamer staat goed zichtbaar het onderscheidingsteken: secretaris-generaal Marcelis Boereboom heeft een Onbeperkte Denkers Erkenning (ODE) ontvangen vanuit Onbeperkte Denkers en is beschermpersoon van League VWS. Deze beweging van mensen met een bijzonderheid zet zich binnen de Rijksoverheid in voor gelijke kansen op werk en ontwikkeling voor iedereen. Een overheid die inclusief denkt en handelt. Geen onderscheid maakt op basis van leeftijd, geslacht, beperking, herkomst of afkomst.

Even googelen
Marcelis Boereboom zit aan tafel met Dewi-Jill van den Heuvel, nieuwkomer in de VWS-organisatie en voorzitter van de League VWS. Dewi-Jill is een New Professional vanuit het New Professionals Programma (NPP). “Voor een jaar maak ik deel uit van het team communicatie van CIBG, de uitvoeringsorganisatie van VWS die zich bezighoudt met transparante en betrouwbare data en informatie in zorg en welzijn. De Ontwikkelagenda? Ik moet eerlijk zeggen dat ik het even heb moeten googelen. De term hoor ik in de wandelgangen wel voorbijkomen. Maar inhoudelijk weet ik er niet veel over.” Als begrip is de Ontwikkelagenda eind april door de SG’s gelanceerd, met als doel om met  zes werkagenda’s meer samenhang te brengen in de programma’s die de afgelopen jaren binnen de Rijksoverheid zijn gestart om het functioneren van de overheid te versterken.

Kolomdenken
Marcelis; “Voor mij persoonlijk zijn twee thema’s uit die Ontwikkelagenda echt van groot belang. Het eerste is werken vanuit de opgave. VWS is een stelseldepartement. We kunnen in de kolommen van volksgezondheid, zorg, welzijn en sport ons ei helemaal kwijt. Maar als je kijkt naar de grote maatschappelijke opgaven dan zie je dat je die niet binnen één kolom of zelfs als één departement kunt oplossen. Het tweede thema is dat  van inclusiviteit, diversiteit, non discriminatie en inclusie.”

Welke veranderingen zijn op deze thema’s nodig binnen VWS? Marcelis: “Het begint met bewustzijn dat er een noodzaak is om dingen anders te gaan doen. Een mooi voorbeeld is dat er binnen onze organisatie de vraag wordt gesteld: ‘Wat kunnen wij vanuit onze kennis van het zorgstelsel doen om onze footprint te verminderen? Wat kan onze bijdrage zijn aan de klimaattransitie?’ Dat heeft geresulteerd in het starten van een programma om met het veld van de gezondheidszorg mee te werken aan de klimaattransitie. Zo’n initiatief zou tien jaar geleden ondenkbaar geweest zijn.” Om de organisatie in beweging te krijgen om een voor hen nieuw onderwerp als klimaat te omarmen is voorbeeld gedrag een vereiste. “Ik heb dat toen ik nog DG bij OCW was ook zo ervaren: aanvankelijk was daar twijfel of men zich wel met klimaat moest bezighouden. Ik ben aan het klimaatoverleg bij EZK gaan meedoen en al snel bleek dat we vanuit onderwijs en wetenschap een gigantische invloed op het onderwerp hadden: het klimaatneutraal krijgen van alle gebouwen en instellingen die we beheren, en ook de mensen die we opleiden om die klimaattransitie voor elkaar te krijgen. Verandering begint altijd aan de top met voorbeeldgedrag.” Wordt bij de werving van nieuwe mensen ook gelet op de vaardigheden die nodig zijn om opgavegericht te werken? Marcelis: “Dat is zeker één van de criteria die we stellen.”

Streetwise ambtenaren
Dewi-Jill: “Die andere manier van werven zie ik ook bij het New Professionals Programma, dat zijn mensen die net gestart zijn met werk of die uit een heel ander werkveld komen en die iets meebrengen aan diversiteit en inclusiviteit. Streetwise ambtenaren die hun levenservaring mee naar binnen brengen en vanuit andere perspectieven naar de thema’s van VWS kijken. Mensen bijvoorbeeld die zelf problemen hebben gehad met de gemeente. Die weten wat het is om aan de andere kant gestaan te hebben. En zo die menselijke maat kunnen inbrengen.” Hoe reageert de gevestigde orde op zo’n instroom van andere mensen? Dewi-Jill: “Dat wisselt, sommigen zijn positief en gaan mee in het enthousiasme dat wij als New Professional hebben, maar er zijn ook mensen die denken ‘wat komen die hier doen?’ en niet erg geneigd zijn ander gedrag te accepteren. Dat is het bewijs dat verandering ook lastig kan zijn. Zelf houd ik juist van verandering. Dat is ook de reden dat ik voorzitter ben geworden van League VWS. Eerst vond ik het spannend, maar ik merk nu dat het me goed afgaat, ik heb een fijne groep mensen om op terug te vallen. We vertrouwen elkaar en zijn open en soms kwetsbaar naar elkaar toe. Ik vind dat dat af en toe nodig is, en dat dat ook binnen heel VWS nodig is.” Marcelis: “Dat is terecht wat je zegt. Ik zit hier nu bijna twee jaar en de collega’s voor mij hebben met COVID een hele moeilijke tijd gehad. Wat je ziet in zo’n crisissituatie is dat je elkaar vast moet houden en gaat concentreren op het aanpakken van de crisis. Je sluit je zoveel mogelijk af voor kritiek uit de buitenwereld, dat is natuurlijk gedrag, nodig om te overleven. Daar moeten we nu weer los van zien te komen.”