Ruim 570.000 meldingen en meer dan 2,9 miljard aan schade: het zijn de kille cijfers achter de hersteloperatie die momenteel plaatsvindt in de provincie Groningen. Op 8 en 9 december brachten we als kernteam van het programma een bezoek aan het gebied om kennis te maken met medewerkers van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en te leren van hun ervaringen. Ook spraken we met aardbevingsconsulenten van gemeenten. Allemaal hebben ze één doel: ervoor zorgen dat de getroffen bewoners gezien en gehoord worden en dat hun problemen worden opgelost. De praktijk blijkt soms weerbarstig.
Beeld: © Programmadirectie Ambtelijk Vakmanschap
De Algemene Stichting Welzijn Appingedam (ASWA) heeft zijn deuren voor ons geopend. Hier worden we ontvangen met Groninger koek en koffie. Directeur Ronald Koch van IMG en directeur dienstverlening Veda Lončarić van NCG geven presentaties over wat ze doen, hoeveel schademeldingen ze hebben gekregen en hoe ze deze zo goed mogelijk proberen af te handelen. Hun adagium daarbij is: milder, menselijker, makkelijker. Het ASWA-gebouw is tevens een van de eerste steunpunten die het IMG in 2020 inrichtte. Inmiddels zijn er in de provincie 24 steunpunten waar bewoners terecht kunnen voor hulp en begeleiding.
Inwoners bereiken via inwoners
De steunpunten alleen blijken onvoldoende om alle bewoners goed te bereiken. Dat heeft verschillende oorzaken: inwoners weten niet van de regelingen van het IMG af, zien door de bomen het bos niet meer of hebben moeite met lezen en schrijven en zijn digitaal minder vaardig. In 2021 is daarom gestart met het project ‘inwoners bereiken via inwoners’. Zo’n 150 inwoners helpen in een netwerk andere bewoners om contact te leggen met het IMG. Daarnaast zitten in het netwerk ook professionals van IMG, NCG en woningcorporaties. Samen proberen ze de bewoners zo goed mogelijk te bereiken en te helpen. Dat gebeurt tijdens georganiseerde koffieochtenden, gezamenlijke maaltijden en verschillende inloopmiddagen.
Beeld: © Programmadirectie Ambtelijk Vakmanschap
Weerbarstige praktijk
Dat de praktijk van herstel soms weerbarstig is, blijkt als we door Appingedam worden rondgeleid. De huizen op onze route zijn leeg en worden binnenkort gesloopt. Bewoners zijn ondergebracht in tijdelijke huisvesting. Hoewel de tijdelijkheid door allerlei vertraging zomaar kan oplopen tot enkele jaren. En dan is er ook nog de veelheid aan regelingen die het ene moment lager uitpakken dan het andere moment. Zo bleek bij de rondleiding langs een recent opgeleverd nieuw huizenblok dat het eerste deel bewoners recht had op een lage vergoeding, terwijl de tweede groep door veranderende wet- en regelgeving recht zou hebben op een hogere vergoeding. Door bemiddeling van NCG hebben uiteindelijk alle bewoners de hoge vergoeding gekregen, maar het voorbeeld illustreert hoe veranderende wetgeving kan leiden tot ongelijkheid en onvrede bij bewoners.
Beeld: © Programmadirectie Ambtelijk Vakmanschap
Agenda voor Herstel
Hoewel IMG en NCG allebei volop bezig zijn om bewoners te helpen, blijkt het in de praktijk voor bewoners best lastig om door alle bomen het bos nog te zien. Dat komt ook terug in de gesprekken die we een dag later in Groningen voeren met aardbevingsconsulenten van verschillende gemeenten. Zij ervaren in de praktijk hoe lastig het is om als één overheid op te treden. Er zijn te veel loketten, teveel en onduidelijke regels en verschillen in aanpak. Alle betrokken partijen waaronder IMG en NCG, maar ook de provincie, gemeenten en het Rijk hebben daarom de Agenda voor Herstel opgesteld. In Martiniplaza kwamen medewerkers van al deze partijen bij elkaar om invulling te geven aan de doelen die de agenda stelt: inwoners ervaren duidelijkheid, krijgen gerichte en persoonlijke ondersteuning die past bij hun situatie en kunnen zoveel mogelijk in één keer naar een veilig, schadevrij en verduurzaamd huis.
En hoewel de opgave soms lastig is, klonken er aan het eind van de dag bemoedigende woorden van staatssecretaris Eddie van Marum: “Herstel vraagt om vertrouwen. Dat bouw je door te doen wat je belooft, samen aan oplossingen te werken en elkaar op te zoeken. Dank voor alles wat jullie daarin elke dag doen.”
Meer weten?
Wil je naar aanleiding van dit artikel in contact komen met één van de genoemde organisaties om kennis en kunde op te halen of te delen? Mail dan naar: erkenningherstel@minbzk.nl