‘Erkenning gaat niet over geld, maar over gezien en gehoord worden.’
Nina Huygen is kwartiermaker van het programma ‘Erkenning en Herstel’. Het thema loopt als een rode draad door haar loopbaan. “Na de Toeslagenaffaire en ‘Groningen’ schaamde ik me. Ik dacht: Is dit de overheid waarvoor ik werk? Tegelijkertijd wil ik er wel aan bijdragen dat het anders wordt.”
De afgelopen decennia heeft Nina op verschillende plekken aan ‘Erkenning en Herstel’ gewerkt. Zo was ze onder andere tussen 2010 en 2015 directeur van het Schadefonds Geweldsmisdrijven, waar ze zag hoe belangrijk persoonlijk contact is voor het ervaren van erkenning. Nina: “Ik kwam mensen tegen die ondanks dat ze een geldbedrag hadden gekregen, tóch in bezwaar waren gegaan. Wat ogenschijnlijk een goede afhandeling was, bleek niet te worden ervaren als erkenning.” Het was voor haar de aanleiding om met de organisatie op een andere manier te gaan werken. “We zijn onze brieven in gewone mensentaal gaan schrijven. En bellen en contact werd de standaard; niet pas in de bezwaarfase, maar vanaf de eerste aanvraag. Dit leidde ertoe dat mensen zich gehoord en gezien voelden, zélfs wanneer ze geen geld kregen. Voor de medewerkers was het in het begin best spannend, maar ze merkten dat hun werk er leuker van werd.”
Later werkte ze onder andere aan de erkenningsmaatregelen voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg en bij SZW naar aanleiding van de Toeslagenaffaire. Nu werkt ze, naast het kwartiermaken, aan de de erkenning en ondersteuning van de getroffenen van de schoolgijzeling in Bovensmilde. Zo werd Nina steeds vaker gevraagd om haar kennis en ervaring binnen de overheid te delen. Ze besloot een netwerk op te richten waarin ambtenaren die ook met het thema worstelden zich verenigden om te onderzoeken hoe hier invulling aan kon worden gegeven. Nina: “Veel collega’s vroegen zich af: “Wat bedoelen we nu eigenlijk met erkenning? Hoe geven we concrete lading aan de woorden die we bijvoorbeeld hebben uitgesproken bij de excuses voor het slavernijverleden? Daarnaast kwam de Nationale Ombudsman in 2023 met het rapport ‘Herstel bieden: een vak apart’ waarin veel aanbevelingen stonden die volledig aansloten op wat ik aan het doen was.”
Het programma ‘Erkenning en Herstel’ wil ervoor zorgen dat woorden, ervaringen en opgedane kennis worden doorvertaald naar concrete handelingen door de overheid. Nina: “We willen zowel ambtenaren als de politiek helpen bij het ondersteunen van burgers die op de overheid moeten kunnen rekenen. We willen erkenning echt in het hart van het werken van ambtenaren brengen en eraan bijdragen dat grote problemen binnen hersteloperaties zich niet opnieuw voordoen. Maar we willen ook onze kennis en ervaring terugbrengen naar de beleidstafel om daadwerkelijk in beleid het verschil te maken.”
Ze vervolgt: “Uit elke crisis komt ook iets goeds. De Toeslagenaffaire en ‘Groningen’ hebben het mogelijk gemaakt dat er nu ruimte is voor het belang van erkenning. Tegelijkertijd moeten we er ook vanaf dat we alles maar gaan compenseren met geld. Als ik iets heb geleerd uit mijn tijd bij het Schadefonds, is het dat mensen gezien en gehoord willen worden. Ik wil met dit programma eraan bijdragen dat dát wat meer gemeengoed gaat worden binnen de overheid.”