Waardenwandeling Werken vanuit Verantwoordelijkheid

Werken vanuit verantwoordelijkheid. Wat is dat? En wat betekent dat voor jou? Het Rijksbrede Programma Grenzeloos Samenwerken zet zich in ter verbetering van de Rijksdienst. Aanleiding hiertoe is de behoefte om maatschappelijke opgaven, zoals de Groninger gascrisis, interdepartementaal en over de bestuurslaag heen aan te pakken.

Naast het opgavegericht samenwerken, zet Grenzeloos Samenwerken zich ook in om het ambtelijk vakmanschap te versterken. Maar, ambtelijk vakmanschap, wat is dat precies? In deze podcast neemt adviseur Eline je weer mee in deze materie. Ga je mee op Waardenwandeling in Leiden? Welkom bij de Waardenwandeling, de podcast waarin ik, Eline, met Rijksambtenaren in gesprek ga over hun ambtelijk vakmanschap.

Waar we het hebben over welke afwegingen zij maken in het werk, welke dilemma's zij tegenkomen. En elke podcast staat in het teken van een principe uit de gids ambtelijk vakmanschap. En vandaag is dat het principe werken vanuit verantwoordelijkheid.

En dan lees ik even voor uit de gids ambtelijk vakmanschap. Wij nemen verantwoordelijkheid voor hoe wij werken aan de publieke zaak en zijn daarop aanspreekbaar. Wij willen verspilling tegengaan, zodat belastinggeld goed wordt besteed.

Naast mij staat Maarten, Maarten Gombert. We staan hier in het zonnige Leiden. Maarten, welkom.

Dankjewel. Verstel je eens voor. Nou, ik ben Maarten Gombert.

Ik kom uit Leiden. Ik werk bij de douane. Daar werk ik nog niet zo lang.

Ik ben plaatsvervangend directeur op Schiphol. Nou, dat doe ik twee jaar. Het is een ontzettende leuke organisatie.

Wat ik er leuk aan vind is dat we een operatie hebben, dat we nuttig werk doen. En dat ik én kan werken in een kantooromgeving, maar dat ik ook rond kan lopen op de werkvloer en ik kan zien wat er daadwerkelijk gebeurt. Ik werk dus nog maar kort bij de douane.

Daarvoor heb ik eigenlijk 25 jaar in de profitsector gewerkt in allerlei bedrijven. Wel steeds op het grensvlak tussen publiek en privaat. Dus ik heb heel lang in het openbaar vervoer gewerkt.

Ook daar bij hele grote bedrijven, maar ook bij piepkleintjes. En ik vind het eigenlijk leuk om nu bij de Rijksoverheid te werken om te kijken hoe het daar anders is en ook wat de overeenkomsten zijn. Heb je je ook heel bewust gekozen om bij de overheid te gaan werken? Eigenlijk wel, ja.

En waarom? Nou, omdat ik vind het ingewikkelde van het publieke domein, dat is soms heel vermoeiend, maar is ook heel verslavend en heel aantrekkelijk. Ja, en wat maakt het verslavend? Dat je alle belangen moet afwegen en dat je iedereen begrijpt of denkt te begrijpen, in ieder geval wil begrijpen. En dat je al die belangen wil afwegen in je beslissing.

Ja, en je voelt ook wel echt voor wie je het doet natuurlijk. We staan hier ook op een stationplein, hier loopt iedereen langs. Dit is wel waarvoor je het doet natuurlijk.

Dat klopt, ik vind alleen wel... Het is makkelijk om zeggen dat je weet voor wie je het doet en dat soort dingen, maar dat is een werkwoord. Daar moet je echt wel hard voor werken. Ja, mooi gezegd.

Een werkwoord, zeker. Zullen wij gaan lopen naar... Molen de Put. Jij weet waar wij heen moeten.

Ik volg jou. Nou Maart, we hebben een mooi stukje door Leiden gewandeld. We zijn langs het Volkenkundemuseum en nu het Wereldmuseum gelopen.

En waar staan we nu? We staan nu aan het Galgenwater bij Molen de Put. Dan denk je, wat een prachtige oude molen, maar hij is uit 1987. Het is een replica van een molen uit 1600.

Ik heb dit punt gekozen, dus niet vanwege deze hele bijzondere molen, maar ik vind dit een heel wijds punt, zeker als we op de brug staan. Ik noem dit altijd de Magere Brug van Leiden. En even voor de mensen onder ons die niet weten wat de Magere Brug is.

De Magere Brug is een hele mooie brug in Amsterdam over de Amstel. Het Galgenwater is net iets smaller dan de Amstel. En het is denk ik ook een net iets minder mooie brug, dat moet ik dan wel toegeven.

Maar toch is het een heel markant punt. Het gevoel is hetzelfde. En de singel kruist hier het Galgenwater, dus het is gewoon een heel mooi rustig plekje.

En waarom hebben we dit uitgekozen? Ik denk dat verantwoordelijkheid dat begint met visie en begint eigenlijk met een plan. En als je hier op het hoogste puntje van de brug staat, dan kan je alle kanten opkijken en dan zie je allerlei mooie plekken. Maar het is een ver gezicht waar je je plannen kan smeden.

En hoe doe jij dat in je werk? Want je hebt het over dat je een visie moet hebben en een plan. Wat ik graag doe en wat ik ook heel leuk vind en ook heel belangrijk vind, is ik loop graag mee op de werkvloer. Dus ik probeer altijd op vrijdag ergens mee te lopen met mijn douaniers.

En het maakt niet uit wat. Soms is het een administratief proces en soms is het iets heel stoers met honden of met undercover teams. Het idee wat we echt van iemand die bij de douane werkt hebben.

Natuurlijk pik ik dat ook mee, maar we hebben natuurlijk ook wat minder sexy douanewerk. En daar doe ik ook graag aan mee, want ik wil graag eigenlijk vanuit alle kanten kijken waarom doen we dit nou en wat levert het nou op? Wat is het effect wat wij leveren? En hoe verhoudt zich dat tot die verantwoordelijkheid? Ik heb weleens een workshop gevolgd van Mark Lammers, de Olympische hockeycoach in Beijing. Dat is een heel lang verhaal, maar hij heeft één quote en die spreekt mij altijd aan.

Dat is winnaars hebben een plan en verliezers een excuus. Dus volgens mij, als je doelen hebt en als je doelgericht bent, als je weet wat je wil, dan kun je daar naar handelen en dan kun je verantwoordelijkheid nemen. Dan weet je waar je het voor doet, dus dan kan je daar ook duidelijk over zeggen.

En ook als het niet lukt natuurlijk, want daar moet je ook verantwoordelijkheid over afleggen. Zullen wij verder wandelen? Ja, is goed. Kijk, en daar heb je de stad Stimmenwerf.

We staan nu bovenop de brug en inderdaad, je hebt overal mooi zicht. De Morspoort, Rembrandt. Ja, want dat is ook nog wel aardig.

Het is eigenlijk heel verdrietig. We lopen zo langs het huis van het geboortegrond van Rembrandt van Rijn. En dat is een oorspronkelijk oud gebouwtje, maar helaas dat is afgebroken.

En er staat nu een lelijke nieuwbouw. Ja. Nou Maarten, we staan hier op een prachtig mooi gebouw van de Hortus.

Eerlijk gezegd, ik heb gestudeerd in Leiden. Ik ben hier dus gewoon nog nooit geweest. Ik schaam me diep.

Maar goed, jij hebt me meegenomen hier naartoe. En we hebben het over verantwoordelijkheid. En een van de waarden onder verantwoordelijkheid is doelgericht werken.

En als ambtenaar werken we zo. We weten waarom we iets doen, waar we naartoe werken. En hoe we dat kunnen bereiken.

Voor jou, hoe zit dat als we hier zo bij de Hortus staan? Wat betekent de Hortus dan voor jou? De Hortus is een oase van rust, vind ik. Echt midden in de stad, binnen de Singels. Dus dat is gewoon heel erg leuk.

Wat betekent doelgericht voor mij? Ik vind het allerbelangrijkste dat je de bedoeling snapt. En eigenlijk dat je dat van alle kanten beziet. Dat is wat ik net vertelde.

Ik vind het heel erg fijn om met opdrachtgevers, met klanten, met werknemers. In mijn geval ook met reizigers te praten. Hoe beleef jij de douane nou? Hoe beleef je mijn dienstverlening hiervoor in het openbaar vervoer? Hoe beleef je dat nou? Zodat je goed weet waar je het over hebt.

En dan kan je doelen stellen. En ik hou van doelstellingen. Ik hou ook van scherpe doelstellingen.

Het is mijn ervaring dat als je middelmatige of lage doelstellingen hebt. Dat je eerder ruzie gaat maken over wie wat niet moet doen. Dan dat je met z'n allen de schouders eronder zet.

En dan voor het resultaat gaat. Want ik vind ook, een doelstelling moet prikkelend zijn. Natuurlijk moet je ook af en toe wat kunnen halen.

Maar het mag ook wel eens zijn dat je iets niet haalt. Maar met z'n allen strijden en met z'n allen knokken voor een resultaat. Dat geeft ontzettend veel verdoening.

Het helpt ook als je dan allemaal datzelfde doel voor ogen hebt natuurlijk. Dus het is wel, je werkt gezamenlijk naar iets toe. En het helpt dan inderdaad ook wat je zegt.

Af en toe even een stapje terugzetten. Even weer reflecteren op waar zijn we nou eigenlijk mee bezig met z'n allen. En daarom is een punt zoals hier.

Dus dat je ook in de rust en in de schoonheid. Dat je af en toe even kan terugkijken naar waar ben ik ook weer en wat ben ik allemaal aan het doen. Dat hoort daar natuurlijk ook bij.

Ja, mooi gezegd. In de rust en schoonheid. Nou als we het hebben over rust en schoonheid.

Dat is hier al om ons heen. Ja. We hebben het over doelgericht werken.

Welke dilemma's kom je nou tegen als we het daarover hebben? Waar loop je tegen aan? Nou als ik naar mijn eigen dilemma's kijk. Dat vind ik altijd prettig om naar mezelf te kijken. Dan heb ik nog weleens de neiging om te hoge doelen te stellen.

In ieder geval voor mezelf. En ook weleens voor mijn omgeving. En het vervelende daarvan is dat bij mezelf dat ik last van stemmingwisselingen kan krijgen.

Als je hele hoge doelen stelt en je haalt het nog steeds maar niet. Dan raak je zo teleurgesteld. Terwijl de buitenwereld het al lang goed genoeg vindt bij wijze van spreken.

En ik stel ook weleens hele hoge eisen aan de mensen om mij heen. Die vinden dat ook heel lastig natuurlijk. Die vinden dat ook niet altijd even leuk.

Tenminste een beetje vinden ze het leuk. Maar op een gegeven moment is het ook wel te gek. En wat ik ook wel merk daarin.

Is dat als ik heel enthousiast of heel doelgericht of heel gedreven ergens mijn tanden inzet. Dan gaan ze over het algemeen naar achterleunen. Want dan denk ik ze ja Maarten weet het allemaal zo goed.

Laat ik maar even rustig aan doen. Betekent dat dat je teveel dan op de details zit. Terwijl je eigenlijk misschien het grotere plaatje zou moeten schetsen.

En zij meer de info. Het is jammer dat de anderen daar niet bij zijn. Maar dat zou kunnen.

Maar ik wil het zo graag. Ik eis het misschien wel. Dat het ook een soort afschrikkende werking kan hebben.

En dat is natuurlijk niet mijn bedoeling. Ik vind eigenlijk dus ook het doel halen minder belangrijk dan voor het doel gaan. Maar dat gebeurt wel.

En als we het dan hebben over fouten maken. Want dat is natuurlijk ook wel een belangrijk onderdeel daarvan. Als je hele hoge doelen stelt.

En je wil die per se bereiken. Betekent dat misschien ook wel dat je af en toe dat fouten maken. Nou ja dat is ook zo.

En daar zit ook weer. Als ik hoge doelen voor mezelf stel. En ik zit niet helemaal lekker in mijn vel omdat ik steeds doelen niet haal.

Dan wordt mijn eigen cirkel van invloed ook wat kleiner. En dan word ik wat minder gelukkig. En dan durf ik ook wat minder.

Terwijl als het allemaal heel goed gaat. Dan durf ik ook risico's te nemen. Durf ik fouten te maken.

En dat werkt eigenlijk een stuk lekkerder. En ik denk dat dat dus ook geldt voor mijn omgeving. Als ik relaxed ben.

Als ik vertrouwen geef. Dan durven zij ook veel makkelijker hun nek uit te steken. En dan gaan ze ook dingen halen die ze anders niet zouden kunnen halen.

Omdat ik relaxed in de weg zat. Hoe vonden jullie het daarover? Als teamzijnde, als afdelingzijnde? Nou ik heb dit opgebiegd aan mijn team. Oh mooi.

En wat was de reactie? Nou dat was een beetje lacherig. Maar ik vind een van de doelstellingen die als ik een vergadering voor zit. Dan vind ik eigenlijk altijd een doelstelling dat het leuk moet zijn.

En dat het korter moet zijn dan van tevoren begroot. Heel goed. Houden we van.

Ja zeker. En lukt dat? Nou daar krijg je, daar begint het alweer. De vergaderingen zijn een stuk korter dan voordat ik het deed.

Maar ik ben nog niet tevreden. Zoals je zal begrijpen. Er is altijd ruimte voor verbetering.

Maar het is een stuk leuker. Nou mooi zo. Goed om te horen.

We lopen rond de Pieterskerk. Echt een heel mooi imposant gebouw. Voor mensen die niet in Leiden geweest zijn.

Hij is echt heel groot. We doen er een rondje omheen. Heel toepasselijk.

Komt uit de OV natuurlijk. Weliswaar van een organisatie die geen rondjes om de kerk heeft, maar toch. Nee want je werkt ervoor? Ik heb bij Arriva gewerkt, bij Waterbus en bij HTM.

Die doen niet een rondje om de kerk inderdaad. Wat betekent deze plek nou voor jou? Deze mooie kerk? Het is in ieder geval misschien wel het mooiste stukje binnenstad van Leiden. Eens.

Ik vind het leuk om hier gewoon rond te lopen en rond te dolen. De ene keer het ene straatje te pakken en de andere keer het andere. Heel veel mooie gebouwen.

Je kan hier altijd je ogen uitkijken. De Pieterskerk is ook iets waar... Daar worden geen kerkdiensten gehouden, maar er zijn tentoonstellingen. En ik ga altijd naar het weinigdoratorium.

Dus het wordt voor heel veel verschillende dingen gebruikt. Past misschien ook een beetje in het thema. De Pieterskerk is dus geen kerk meer.

Maar wordt gebruikt voor allerlei andere doeleinden. Het is eigenlijk een duurzame manier van oude gebouwen hergebruiken of blijven gebruiken. In plaats van het neerhalen zoals we net bij het Rembrandthuis hebben gezien.

Bij Rembrandt is dat helaas niet gebeurd. Nee, inderdaad. En hier hebben ze dus eigenlijk mooi ingezet dat het ook op een andere manier kan.

En hoe doe jij dat in je werk? Wat wij bij de douane hebben, en dat heeft denk ik iedereen. We zitten natuurlijk met een groep mensen in Nederland die afstand heeft tot de arbeidsmarkt. En het is natuurlijk heel lastig om zo'n groep of om dat soort mensen in te bedden in je eigen organisatie.

Want die mensen hebben niet voor niets een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar ik vind het belangrijk dat we deze mensen toch een kans geven. En dat we ze toch de ruimte geven om te ontwikkelen.

Zodat ze uiteindelijk als volwaardig douanier aan de slag kunnen gaan. En dat betekent dat je tegen de gewone douaniers moet zeggen van met deze medewerker hebben we net iets meer geduld nodig. Die moeten we net iets meer ruimte geven, net iets meer tijd geven om zich te ontwikkelen.

Dan aan een normale werknemer vragen. En ik vind dat een hele mooie en belangrijke manier om te doen. En niet iedereen moet zo zijn, maar ik vind dat je af en toe zulke soort mensen een kans moet geven.

En het moeilijke is, daar zit natuurlijk ook een dilemma aan, douanier zijn is een vak. En dat betekent dat we allerlei eisen hebben waar de mens zou moeten voldoen. En wij zeggen voor deze groep dat we in ieder geval in het begin de eisen wat lager stellen.

En dat is natuurlijk heel lastig, want je wil niet dat je eigen functie devalueert. Dat wil niemand, dat wil ik ook niet. En dat is een gesprek wat ik voer met mijn mensen.

En dat zijn natuurlijk heel veel, dus dat is ook een lastig gesprek. Want het is niet één op één, maar één op vijfhonderd bij wijze van spreken. Maar toch moeten we dat doen.

We wandelen door het Van der Werfpark. Wat betekent dit park voor jou Marit? Nou, ik vind het fijn om als eerste even een stukje geschiedenis te geven. Dit was vroeger geen park.

Maar hier stonden gebouwen. Alleen er is een kruithuisramp geweest. En dat heeft allerlei gebouwen omver geblazen.

En toen is er uiteindelijk maar een park van gemaakt. Goede oplossing. Het heet het Van der Werfpark.

Pieter van der Werf is de burgemeester van Leiden geweest tijdens het beleg van Leiden. En dat is een gemetologiseerde burgemeester inmiddels geworden. En dat past ook wel een beetje bij het thema.

Dus ik hou altijd van rust en mooie iconische punten. Maar Van der Werf is ook iemand die tijdens het beleg was Leiden hongerig. Er was helemaal geen eten.

En er werd echt getwijfeld of Leiden zich moest overgeven. En toen heeft Van der Werf gezegd van ja eten heb ik niet. Maar ik ga toch een keer dood.

En als ik jullie door dit beleg heen kan leiden. Neem dan mijn lichaam en geef het aan zoveel mogelijk mensen. Dus hij nam eigenlijk ook zijn verantwoordelijkheid.

Hij nam zijn verantwoordelijkheid. Ik had zelf bedacht eigenaarschap. Dat is natuurlijk ook een thema wat hierbij hoort.

Dus hij eigende Leiden een soort van toe. Hij wilde zijn leven ervoor geven. Hij is blijven leven.

En dat deed hij in september. En op 3 oktober was Leiden zo'n zet. En dat vieren we nog elk jaar.

We staan hier voor het beeld van Pieter Adriaans zoon van Van der Werf. Kan Danny lezen wat het staat? Mooi. En de sleutels zie ik hier.

Leiden is de sleutelstad. De Pieterskerk is eigenlijk ooit de Sint Pieterskerk geweest. En Petrus was natuurlijk de sleutelbewaarder van hemel.

Dus vandaar de sleutels. En in de gids kennen wij de waarden aanspreekbaar. En het gaat over verantwoordelijkheid nemen.

Over de keuzes die je maakt. Dat ligt eigenlijk in lijn met wat jij net noemt. Eigenaarschap.

En in een park kunnen burgers eigenaarschap pakken. Zoals samen een tuin onderhouden. En ieder dan zijn eigen onderdeel.

Dat geldt natuurlijk ook voor ons werk eigenlijk. Als iedereen eigenaarschap pakt op zijn eigen expertise. Dan zorgt dit eigenlijk voor vertrouwen.

En een gevoel voor verantwoordelijkheid. Ook voor jouw eigen stukje. Maar wel denk ik dan in het grotere plaatje.

In die grotere opgave wat je er straks ook op moet doen. Hoe kijk jij hiernaar? Zullen we ondertussen doorwandelen? Ja, we lopen gewoon door. Ja, ik vind eigenaarschap iets heel fijns.

Ik wil eigenlijk altijd met eigenaarschap werken. Dat doe ik met alles. Dus ik ga er altijd vol in.

Ik kan mezelf niet zo goed voorstellen hoe het is om dat niet te willen zijn. Ik zou nooit huurder willen zijn van de organisatie waar ik bij zit. Ik wil altijd eigenaar zijn.

Want dan ben je aan de bal. En dan kun je jezelf beïnvloeden. Maar de keerzaai daarvan is natuurlijk wel dat je ook weer verantwoordelijkheid hebt.

Zeker. Ja, maar ik vind verantwoordelijkheid eigenlijk een groot goed. Dus ik ben daar juist blij mee.

Want dan kun je er iets mee doen. En dan kun je het maken zoals jij het wil. En aanspreekbaar zijn.

Hoe doe jij dat in het werk? Hoe kijken jouw mensen daarnaar? Het is natuurlijk makkelijk om te zeggen dat de deur altijd open staat. Oh ja, vreselijk. Iedere leiding krijgt het moeilijk.

Maar dit is wat ik graag wil. Ik wil graag af en toe op de werkvloer rondlopen om gewoon aangesproken te kunnen worden. Ik doe dat ook niet in vol ornaat.

Maar ik doe het gewoon in hetzelfde uniform als de echte douanier. Want ik ben geen haarbeter. En ook ik maak mijn fouten.

En ik zou het leuk vinden als mensen mij daarop aanspreken. Dus je bent ook benaderbaar daarin. In plaats van degene die hoog in een kamertje zit.

Ik zoek daarnaar een soort van tegenspraak. En natuurlijk hebben we dat met de medezeggenschap. Maar ik zou dat ook gewoon graag normaal willen zijn voor alle medewerkers.

Dus wij organiseren ook medewerkersbijeenkomsten, noemen wij dat. Waarin ik gewoon af en toe een lunch heb met een aantal willekeurige medewerkers. En dan vraag ik eigenlijk gewoon van wat zouden jullie doen als je mij bent? Wat vind je dat goed gaat? Wat vind je dat nog niet zo goed gaat? Allemaal van dat soort vragen.

En dan wil ik ze eigenlijk aan het woord laten. En dat ik zo min mogelijk zeg en alleen maar vraag. Dus dat vind ik leuk om te doen.

En wat we ook graag doen en dat vind ik misschien wat alles spannendste om te doen. Is een soort zeepkist sessie waarin ik natuurlijk een verhaal vertel. Maar vervolgens de vloer geef aan alle medewerkers.

Die wat mij betreft op alle gebied alle vragen mogen stellen. En dat is soms heel spannend. Maar dat betekent ook dat je gewoon van alles iets moet weten.

En soms kun je zeggen van ja ik weet het niet, ik kom hierop terug. Maar dat maakt wel dat je verantwoording moet afleggen. En dus ook niet zomaar wat kan doen.

En dat is ook heel leuk om te doen. Ja en net zoals voor de medewerkers geldt natuurlijk ook dat zij zich dan gehoord voelen. En je uitspreken staat niet gelijk aan je gelijk halen.

Dat is het niet. Maar het gaat erom dat je kan uiten dat wat dwars zit. En dat daarna geluisterd wordt.

En daar kan niet altijd wat mee gedaan worden. En dat is denk ik ook aanspreekbaar zijn als leidinggevende. Heb je ook weleens dilemma's waar je tegenaan loopt? Als we het hebben over eigenaarschap, aanspreekbaar zijn.

Nou dat is wat we net denk ik ook een beetje besproken hebben. Ik voel me eigenaar en dat betekent dat ik van alles wil. Ondertussen proberen wij de hele drukke straat over te steken.

Free space, altijd lastig. Ik ben eigenaar en ik wil dus iets. Ik ben heel doelgericht en ik straal dat ook uit naar anderen.

En het dilemma is dat ik daarmee anderen wel eens in de weg zit. Omdat ik zo graag wil of zo duidelijk wil wat ik wil. Dat anderen niet de ruimte voelen om ook hun bijdrage te pakken.

Of om hun eigenaarschap te tonen. En hoe ga je daar mee op? Dat lijkt me best lastig. Inmiddels ben ik 25 jaar leidinggevende.

In het begin ging ik daar heel anders mee om dan nu. Dus ik probeer daar nu veel rustiger in te zijn. En ik probeer wat minder mijn zin door te drijven.

Ik denk dat toen ik jonge leidinggevende was. Dat ik daar echt wel veel te veel op de details zat. En veel te weinig ruimte liet aan een ander.

En nu probeer ik dat meer te doen. Intussen streken we weer een straat over. Dus nu probeer ik dat meer te doen.

En probeer ik ook met humor mensen te paaien. Om verantwoordelijkheid te nemen. Dus die verantwoordelijkheid zit niet alleen maar bij jou.

Die zit bij ons allemaal. Dat wil ik graag. Mooi gezegd.

Is er wel eens een dilemma waar je tegen aangelopen bent? Waar je nu nog steeds van denkt. Goh, dan was ik niet zo slim wat ik daar gedaan heb. Een voorbeeld? Nou, toen ik net leidinggevende was.

Heb ik een keer iemand gezegd. Dat ik vond dat hij heel slecht functioneerde. En heb ik hem eigenlijk op stel en sprong teruggezet.

In een paar functies lager dan waar hij zat. Dat heb ik natuurlijk nooit goed gedaan. Het is echt super niet oké wat ik daar gedaan heb.

Hoe zou je dat nu oppakken? Hoe zou je dat nu mee omgaan? Wat ik daar lastig aan vond. Ik was toen 26, 28. En hij was 56.

En nu zou ik veel eerder bij kleine dingen zeggen. Ik vind dat je dit niet goed doet. In plaats van het laten opstapelen.

Dus eerder in het proces al het gesprek met iemand voeren. Want er zit waarschijnlijk aan die kant ook iets achter. Dus in juridische termen heb ik veel te weinig in gebreken gesteld.

Veel te weinig kans gegeven om te verbeteren en dat soort dingen. Ja, dat heb ik gewoon heel slecht gedaan. Ja, maar mooi dat je daar ook op durft te reflecteren.

Oh, de kerkklokken gaan af. Het gemeentehuis. Ja.

En we lopen ondertussen hartje centrum. Het zonnetje schijnt nog volop. Er zitten allemaal mensen zelfs op het terras.

Het is februari. Ik vind het ongelooflijk. En we lopen naar de Burg.

Ja. We lopen bij de laatste locatie. We lopen naar boven bij de Burg van Leiden.

Heel bijzonder gebouw. Weet je eigenlijk de betekenis van dit gebouw? Nou, het is volgens mij ooit ontstaan. Het is de oude en de nieuwe Rijn komen hier samen.

Het is ooit ontstaan als een soort terp om te kunnen overleven bij overstromingen. Dus het is helemaal geen verdedigingswerk. En dat is het later wel geworden.

En al heel snel in onbruik geraakt als verdedigingswerk. Maar gewoon een markante plek gebleven. Een bijzonder gebouw.

We zien hier een heleboel mensen lopen. Een afspiegeling van de samenleving zou je kunnen zeggen. En ik sluit eigenlijk iedere podcast af met de vraag of jij nog iets kwijt wil.

Over verantwoordelijkheid of een van de andere waarden die daarmee samenhangen. In relatie tot die samenleving die hier nu letterlijk voor onze voeten langs loopt. Ja, er is natuurlijk al heel veel gezegd.

Maar waar ik in ieder geval over nagedacht had, wat ik graag zou willen afsluiten, is dat we zitten op het hoogste punt van Leiden. Is dit ook echt het hoogste punt? Ja. En als je vanaf hier de omgeving over kijkt.

Dat is eigenlijk net als wat je met verantwoordelijkheid zou kunnen en misschien wel zou moeten doen. Af en toe terugkijken. Wat heb ik gedaan? Waar ga ik voor? Gaat het goed? Gaat het niet goed? En wat ik in ieder geval graag zou meegeven is.

Bij verantwoordelijkheid hoort ook plezier en tevredenheid. En allemaal van dat soort dingen. De boog hoeft niet altijd gespannen te zijn.

Juist als je het leuk maakt. Juist als je mensen het gevoel geeft dat ze er toe doen. Of dat ze ook hebben bijgedragen.

Dan denk ik dat doelgerichtheid en verantwoordelijkheid een stuk verder komt dan als je dat niet zou doen. Heel mooi gezegd. Dankjewel Maarten.

Ik vond het een heel fijn gesprek. En ik hoop de luisteraars ook. Tot de volgende keer aan de luisteraars.

Dankjewel. Geïnspireerd geraakt door deze waardewandeling? Ga zelf aan de slag. Ga naar grenzeloossamenwerken.nl slash netwerkacademie en klik op aan de slag.

Hier ontdek je de verschillende werkvormen die gekoppeld zijn aan de principes. Zo vind je filmlezingen en groepsgesprekken om je opgedane kennis in de praktijk te brengen en je ambtelijk vakmanschap te versterken. Meer informatie over de gids en ambtelijk vakmanschap vind je op grenzeloossamenwerken.nl slash ambtelijk vakmanschap.

Deze podcast werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het rijksbrede programma Grenzeloos Samenwerken. Script door Eline Veen van der Veer en Wiel de Woo.

Productie Wiel de Woo en Peter van Emden. Mixage, sounddesign en voice-over Peter van Emden